Dezenfektan Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Birçok çeşit dezenfektan madde bulunuyor. Virüslere karşı etkili olanlar alkol bazı ürünlerdir. Bunlar yüksek derecede alkol barındırıyorlar ve koruyuculuk özellikleri de çok yüksek. Tabii çok farklı çeşitte olanları var. Alkol oranı yüksek olunca cilt kuruluğu, egzama gibi yan etkileri olabiliyor. Bunun için özellikle el dezenfektanlarına yumuşatıcı gibi, nemlendirici gibi maddeler eklenebiliyor. Toplum sağlığı için öncelikli olarak önerilen alkol bazlı olan el dezenfektanları ve duyarlı ciltler için de bunun nemlendiricili olanları tercih edilebilir.

Özelliklerine göre çok farklı dezenfektanlar var fakat alkol bazlı olanlar hem bakterilere hem de virüslere karşı son derece etkindir. Direkt olarak bakteri ve virüsün hücre zarını parçalayarak mikroorganizmanın ölmesini sağlarlar. Cansız ve canlı yüzeylerde olmak üzere kullanılabilecek farklı dezenfektanlar vardır. Bunlar için de kullanım prospektüsüne bakılmalı çünkü etkileri birbirinden farklıdır. Görünür ya da görünmez kirlenme olduğunda el dezenfektanı hastalık oluşturan mikroorganizmaların kendi vücudumuza ya da başka kişilere, yüzeylere hastalık bulaştırmasını engellemek amacıyla kullanılır. En sık ve en güvenli kullanılan alkol bazlı el dezenfektanlarıdır. Prospektüsler muhakkak okunmalı. “Bakteri ve virüslere karşı etkindir” yazısı var ise kullanmakta hiçbir sakınca yoktur.

El dezenfektanlarının üstünde çok duruluyor ancak hiçbir zaman bir el dezenfektanı, el yıkamanın ve sabunun yerini tutamaz. Asıl olan, bu konunun üzerinde durmaktır. Mikroorganizmalar, özellikle solunum virüslerinin zarı lipit yani yağ molekülleri içeren zarfları var. Dolayısıyla yağ çözücülerin yani sabunların tamamı bu virüsü yok edebiliyor, öldürme gücü yüksek. Kolonyanın içerisindeki alkol oranı düşüktür. Dolayısıyla belli bir temizlik sağlayabilir ancak virüs ve bakterilerin yüzde 100’ünü öldürücü etkisi yoktur. Bu nedenle el dezenfektanları ve sabun olmadığında mutlaka belli bir koruyuculuk sağladığı için kullanılabilir ancak bir sabunun ya da el dezenfektanlarının yerini tutması mümkün değildir.

El dezenfektanlarının alkol oranı yüzde 65-70’in üzerinde olmalı. Alkol bazlı el dezenfektanları çok kısa sürede buharlaştığı için genellikle 2 ila 5 saniye içerisinde mikroorganizmaların çoğunu öldürür. Hastanelerde kullandığımız alkol bazlı dezenfektanlar içeriğindeki alkol oranı ayarlanmış ve son kullanma tarihleri yazılmış dezenfektanlardır.

Evlerde kullanılan kolonya dediğimiz maddeler 70 derece ve üstü alkol içeren 70 ila 90 derece arasında dezenfektan özelliği olan kimyasallardır. Ağzı açık kalmış kolonyaların alkol içeriği hızla buharlaşacağı için mikrop öldürme özelliği azalabilir. O nedenle büyük volümdeki dezenfektan ve ev kolonyalarının ağzının sıkı kapatılması koşuluyla 60 ila 90 derece arasında dezenfektan özelliği olan kimyasallardır.

Hiçbir dezenfektanı ellerimizi dezenfekte ederken koklamamamız gerekir çünkü içeriği nedeniyle solunum yolları için zararlı olabilir. Bu nedenle parfümlü olmasının hiçbir faydası yoktur. Tercih nedeni değildir. Genellikle elin içerisine bir yaklaşık 2.5 cm çapında, fındık tanesi büyüklüğü kadar bir miktar sıkılır. Özellikle parmak araları ve el bileği unutulmayacak şekilde 20 saniye kadar elleri ovalamak yeterli olacaktır. Su ve sabunun yerini hiçbir şey tutmaz.

Her zaman mümkünse el yıkamak tercih edilmeli. El yıkamanın mümkün olmadığı durumlarda el dezenfektanlarına başvurulmalı. AVM, toplu taşıma gibi alanlarda bulunduktan sonra ellerin yıkanabileceği bir lavaboya varana kadar el dezenfektanları kullanılabilir. Ancak el dezenfektanına güvenerek el yıkamaktan kaçınmak asla önerilmez. Muhakkak ilk fırsatta eller yıkanmalı.